Archive | October 28, 2024

ԾԵՐ ՇՈԳԵՆԱՎԸ

Oct28

Կար-չկար՝ մի շոգենավ կար: Նա երկար տարիներ ապրել էր՝ օվկիանոսների ու ծովերի ջրերի վրա շրջելով: Այո՜, նա շրջել էր տարբեր օվկիանոսներում, որոնք կան այս երկրագնդի վրա՝ և՛ Խաղաղ, և՛ Ատլանտյան, և՛ Հնդկական ու Հյուսիսային: Նա խարիսխ էր գցել մեծ աշխարհամասերի ու կղզիների ափերին: Դե իհարկե, տեսել էր երկրներ, որոնք չէին տեսել շատ ուրիշ նավեր ու շոգենավեր: Հոգնել ու ծերացել էր շոգենավը: Երբ նա շարժվում էր, փնչացնում ու ծանր-ծանր ձայնը գլուխն էր գցում, միացնում էր շչակն ու շչո՛ւմ, հա՛ շչում էր: Բոլոր մյուս նավերը զարմանում էին, թե այդ ինչո՞ւ է այդքան բարձր ու այդքան անտեղի շչում շոգենավը: Ով չէր դիմանում, երբեմն զգուշացնում էր, բայց միևնույն է, Ծեր շոգենավը չէր լսում ոչ ոքի: Իսկ այն նավերը, որոնք նոր էին և առաջին անգամ էին դուրս գալիս նավարկության՝ ուրախանում էին, և ծեր շոգենավի շչակի ձայնն իրենց էին վերագրում:

Իրենք էլ էին պատասխանում Ծեր շոգենավին իրենց թույլ շչակով: Ավելի փորձված նավերը բարկանում էին: Եվ ահա. նրանք որոշեցին բողոքել նավահանգստի պետին: Պետը, Ծեր շոգենավին տեղափոխեց այլ կայանատեղի․ դա այն նավամատույցն էր, որտեղ միայն հին ու չգործող, անպետք նավերն էին հանգրվանում:

Ծեր շոգենավը խարիսխ գցեց իրենից ավելի ծեր բեռնատար նավի կողքին: Երբ մոտեցավ, բարձր-բարձր շչեց և, երբ նույնպիսի պատասխան ստացավ՝ ուրախացավ և առաջարկեց ճատրակ խաղալ միասին:

— Ե՛կ միասին ճատրակ խաղանք,- ասաց Ծեր շոգենավը:

— Խաղանք,- չառարկեց մյուսը՝ Ծեր բեռնատար նավը:

Երկու ծեր նավերն ընկղմվեցին այդ տրամաբանական խաղի լուրջ տրամադրության մեջ: Նրանք լուռ ու ծանր փնչացնելով տեղաշարժում էին զինվորներին ու նավակներին, թագավորներին ու թագուհիներին:

— Ա՛յ, ես հիմա իմ նավակով առաջ կգամ ու քո փղի վերջը կտամ:

— Պա՜հ, պա՜հ, գիտես՝ միայն դո՞ւ ունես նավակ, ես էլ ունեմ: Ահա՛ քեզ… և իմ ձին կսուրա՜… քո խաղադաշտում և վա՜յ քո զինվորներին…

Խաղի ընթացքում, երբեմն-երբեմն հիշում ու միմյանց պատմում էին իրենց նավարկությունների մասին: Բայց դե, բոլորդ էլ գիտեք, որ խաղն այնքան տրամադրող է, որ նրանք մոռանում էին իրենց անցյալն ու ներկան: Նրանք խաղում ու խաղում էին:

Ալիքները զարնվում էին նավակողերին, փրփրում ու զայրանում.

— Ա՛յ, Ծեր շոգենավ, այդ ինչո՞ւ այլևս չես նավարկում իմ ջրերում,- զարմացած հարցնում էր օվկիանոսը:

— Է՜…է՜… հոգնել եմ․ ես այսպես ինձ երիտասարդ եմ զգում,- հոգոց էր հանում Ծեր շոգենավը:

Մի անգամ մի երիտասարդ զբոսանավ, որը զբոսաշրջիկներ էր տեղափոխում, վնասվել էր նավարկության ընթացքում: Նա պարտադրված խարիսխ էր գցել հին շոգենավերի կողքին: Ծեր շոգենավերը զարմացան:

— Նայի՛ր, նայի՛ր, մեզ նկատել են: Անմիջապես իմ կողքին, նոր զբոսանավ է կանգնել,- ուրախացավ Ծեր շոգենավը:

— Գիտե՞ք, ես եղել եմ Ամերիկայում, Ճապոնիայում ու Հնդկաստանում…

— Իսկ ես արժեքավոր բեռներ եմ տեղափոխել դեպի Ավստրալիա…

Ծեր շոգենավը նույնիսկ մոռացավ շախմատի մասին, ընդհատեց խաղն ու լայն ժպիտով ժպտաց: Երբ զբոսաշրջիկները սկսեցին նկարել իրեն, հանկարծ Ծեր շոգենավը հասկացավ, որ բոլորը հիանում են իրենով, բոլորն իրեն են նայում, նկարում են ֆոտոխցիկներով և նաև ինչ-որ բան են գրում: Ա՛յ, հիմա ավելի կզարմացնի այդ զբոսաշրջիկներին, երբ նրանց կողջունի իր շչակով: Իսկը ժամանակն է: Ծեր շոգենավը միացրեց իր շչակն ու բա՜րձր-բա՜րձր շչաց:

Առաջադրանքներ

1․Տեքստից դու՛րս հանիր քեզ համար անծանոթ բառերը և առցանց բառարանով դրանք բացատրիր և դիր բլոգումդ։

Խարիսխ-ծովի հատակին կառչող ճանկավոր հարմարանք, որ հաստատուն կանգնեցնում Է նավերն ու նավարկության այլ միջոցները:

Շչակ– մեխանիկական սուլիչ՝ ազդանշաններ տալու համար

Վերագրել-համարել

Հանգրվան-հանգստանալու տեղ, կայան, կայարան

Ճատրակ-շախմատ

Ընկղմվել-խոր տեղում տեղավորվել, մխրճվել

2․Նկարագրիր ծեր շոգենավին, նկարագրությունդ գրի՛ր գրավոր, նկարիր ծեր շոգենավին։

Շոգենավը ծեր էր ու հոգնել էր նավարկելով օվկիանոսի ջրերում և երբ նա շարժվում էր ծանր-ծանր ձայնը գլուխն էր գցում ու փնչացնում էր, միացնում էր շչակն ու շչում։ Եղել էր շատ օվկիանոսներում և խարիսխ էր գցել մեծ աշխարհամասերի ու կղզիների ափերին: Ուներ լայն ժպիտ։

3․Ի՞նչ գիտես շոգենավերի մասին, փոքրիկ որոնում իրականացրու և 5-6 նախադասությամբ տեղեկատվական նյութ առանձնացրու շոգենավերի մասին, տեղադրիր բլոգումդ։

  • Առաջին շոգենավը, որը երբևէ օգտագործվել է նավագնացության մեջ, ստեղծել է իռլանդացի ինժեներ-մեխանիկ Ռոբերտ Ֆուլթոնը։
  • 1819 թվականից Ամերիկայի և Եվրոպայի միջև տրանսատլանտյան նավարկության գիծ է մտել «Սավաննա» շոգենավը, որն Ամերիկայից բամբակ էր հասցնում Անգլիա 26 օրում: 
  • «Կյուրասո» շոգենավը ընդամենը 32 օրվա ընթացքում է Հոլանդիայից հասել Արևմտյան Հնդկաստան:
  • Ինչպես և երկաթուղին, շոգենավը ևս մարդկության պատմության ընթացքում նպաստել է մարդկանց և բեռների տեղափոխման ժամանակի կրճատմանը և ինքնարժեքի իջեցմանը:
  • Նավաշինության զարգացման խթան են դարձել շոգենավերի և շարժիչների նախագծային հիմնարար փոփոխությունները: 

4․Ի՞նչ խաղ էին խաղում շոգենավերը, ի՞նչ գիտես այդ խաղի մասին։

Շոգենավերը խաղում էին ճատրակ (շախմատ)։ Երկու խաղացողի համար նախատեսված սեղանին խաղ է, որը ունի երկու գույն։ Աշխարհում ամենատարածված խաղերից մեկն է։ Ճատրակը ծագել է Հնդկաստանում երկու հազար տարուց ավելի առաջ։ Այն ժամանակ խաղը կոչվում էր չատուրանգա։ Իր խաղաքարերի զանազանությամբ և դասավորությամբ նա ձգտում էր պատկերել այն ժամանակվա հնդկական զորքի կազմն ու շարքը։ Խաղի հիմնական կանոնները ստեղծվել են Վերածննդի դարաշրջանում, թեպետև նրանց լիակատար միատեսակությունը սահմանվել է միայն 19-րդ դարում։ Հայաստանում շախմատը հայտնի է դեռ վաղ միջնադարից, սակայն լայն ճանաչում է ստացել ԽՍՀՄ տարիներին։ Երկրի ամենաժողովրդական խաղերից է։ Հայաստանում շախմատը լայն ճանաչում է ձեռք բերել 1960-ական թվականներին, երբ Տիգրան Պետրոսյանը դարձավ շախմատի աշխարհի չեմպիոն։ Մոտ երեք միլիոն բնակչությամբ Հայաստանը համարվում է աշխարհի ամենաուժեղ շախմատային երկրներից մեկը։ Հայաստանն աշխարհում մեկ շնչի հաշվով ամենաշատ գրոսմայստերներ ունեցող երկրներից է։

5.Տեքստից դուրս գրիր 5 բարդ, 5 պարզ, 5 ածանցավոր բառեր։

Պարզ-երկար, օվկիանոս, բեռ, ճատրակ և ծեր։

Բարդ-շոգենավ, զբոսանավ, զբոսաշրջիկ, տեղափոխել և խաղադաշտ։

Ածանցավոր-տրամադրություն, նավարկություն, տրամաբանական, չառարկեց և նավակ։

6․«Ծեր շոգենավը միացրեց իր շչակն ու բա՜րձր-բա՜րձր շչաց․․․․» շարունակիր նախադասությունը և փոքրիկ պատմություն հորինիր՝ ի՞նչ պատահեց հետո։

Ափին մոտ կանգնած էր մի հին շոգենավ։ Այդ օրը, երբ արևը պայծառ շողում էր, նա որոշեց բոլորին հիշեցնել իր մասին։ Լռության միջից լսվեց բարձր սուլոց, որը օդ բարձրացրեց հեռավոր երկրների ու արկածների հիշողությունները: Ձկնորսներն ու պատահական անցորդները շրջվեցին՝ հիշելով պատմություններ այն մասին, թե ինչպես էր այս շոգենավը շրջում ծովերով և օվկիանոսներով: Ափին մոտ կանգնած մի փոքրիկ լսելով շոգենավի սուլոցը սկսեց երազել։ Նա իրեն պատկերացնում էր որպես նավապետ։ Փակեց աչքերը և պատկրացրեց, թե ինչպես է շոգենավով շրջում։ Հավաքվեցին նախկին նավաստիները, ովքեր ժամանակին ծառայում էին այս նավի վրա։ Բոլորը հիշում էին իրենց պատմությունները։

7․Այս պատմությունը քեզ ի՞նչ սովորեցրեց։

Այս պատմությունը ինձ սովորեցրեց այն, որ եթե ինչ որ գործ ես անում պետք է սիրելով անես։ Ծեր շոգենավին երիտասարդները չեին հասկանում և բողոքում էին շոգենավից։ Շոգենավը հանդիպեց իր հասակակցին և ավելի լավ և հանգիստ զգաց։ Այսինքն՝ ամեն մեկը իր հասակակիցների հետ է իրեն լավ զգում։

Սաթենիկ Ղազարյան

Oct28

Ծնվել է 1956 թվականի հունիսի 28-ին, Երևանում՝ աշխատավորի ընտանիքում։ Սովորել է Երևանի թիվ 50 միջնակարգ դպրոցում։ Ուսանել է Երևանի Պոլիտեխնիկական ինստիտուտում։ Ունի երկու որդի, հինգ թոռ։ Սաթենիկ Ղազարյանը լրագրող, ասմունքող և մանկագիր է։ Անդամակցում է Հայաստանի գրողների միությանը, Հայաստանի նկարիչների միությանը և ազգային թատերական ստեղծագործական միավորմանը։1981 թվականին տեղի է ունեցել նրա առաջին ելույթը բեմում, մասնակցություն հեռուստատեսության՝ «Հրավիրում ենք շնորհալիներ» հաղորդմանը։

1988 թվական, երկրաշարժին վերաբերվող հոդվածը՝ «Պոլիտեխնիկ» թերթում։ Տպագրվել է նաև առաջին հեքիաթը՝ «Հեքիաթ գարնանային»։

1989 թվականի փետրվար,մենահամերգ Երիտասարդական պալատի փոքր դահլիճում՝ նվիրված երկրաշարժի զոհերի հիշատակին՝ «Հայաստան աշխարհ» վերնագրով։

2008 թվական, սեպտեմբեր 19, մասնակցել է՝ ԴԻԱԼՈԳ /երկխոսություն/ Ազգային թատերական ստեղծագործական միության գրական մրցույթին, «Ա՜Խ ԱՅԴ ՍԱՐԴԸ» մանկական պիեսը Նարինե Գրիգորյանը բեմադրել է Թատերական ինստիտուտի ուսանողների հետ (ներկայացվել է որպես կուրսային աշխատանք)։ Ճանաչվել է հաղթող՝ Դիալոգ մրցույթի լավագույն սցենար անվանակարգում։

2013 թվական, մարտ 7, Նկարիչների Միության ցուցասրահ, մասնակցություն երկու նկարով, ցուցահանդես Կանանց տոնի կապակցությամբ։

2016 թվական, դեկտեմբեր 16, ստեղծագործական երեկո Նոր Նորքի գրադարանում Սաթենիկ Ղազարյան-60-ամյա հոբելյան։

Շիրակի մարզ

Oct28

Բարև ձեզ։ Ես Նարե Նահապետյանն եմ Շիրակի մարզի դեսպանը։ Ես ձեզ կներկայացնեմ տվյալ մարզը։ Մարզկենտրոնը Գյումրի քաղաքն է։ Շիրակի մարզը հայտնի է իր մշակույթով, խոհանոցով, տեսարժան վայրերով և իր յուրահատկություններով։ Ձեզ կներկայացնեմ դրանցից մի քանիսը։ Գյումրի քաղաքում է նկարվել շատ հայկական գեղարվեստական ֆիլմեր օրինակ՝ «Հին օրերի երգը»,  «Եռանկյունի», «Հեղնար աղբյուր», «Կտոր մը երկինք», «Մեր մանկության տանգոն»։ Ավելի ուշ նկարահանվել են նաև  «Տխուր փողոցի լուսաբացը», «Ուրախ ավտոբուս»։ Այս ֆիլմերից երեքը նկարահանվել են նույն բակում դրա համար գյումրեցիները անվանում են  «Հոլիվուդի բակ»։

Русский

Привет. Я Наре Нагапетян, посол Ширакской области. Я познакомлю вас с этим регионом. Областной центр — город Гюмри. Ширакская область славится своей культурой, кухней, достопримечательностями и особенностями. Я представлю вам некоторые из них. В городе Гюмри было снято множество армянских художественных фильмов, например, «Песня старины», «Треугольник», «Источник Эхнар», «Кусочек неба», «Танго нашего детства». Позже были также экранизированы «Рассвет грустной улицы», «Веселый автобус». Три из этих фильмов были сняты в одном дворе, поэтому гюмрийцы называют его «Голливудским двориком».

English

Hello. I am Nare Nahapetyan, Ambassador of Shirak region. I will introduce you to this region. The regional center is the city of Gyumri. Shirak region is famous for its culture, cuisine, attractions and features. I will introduce you to some of them. Many Armenian feature films were shot in Gyumri, for example, “Song of the Olden Time”, “Triangle”, “Spring Eghnar”, “A Piece of Sky”, “Tango of Our Childhood”. Later, “Dawn of a Sad Street” and “Happy Bus” were also filmed. Three of these films were shot in one yard, which is why Gyumreans call it “Hollywood Yard”.

Տեսարժան վայրեր

Մարզում կան շատ տեսարժան վայրեր դրանցից են՝ Մարմաշենի վանք, Գյումրու ռուսական բերդ (սև բերդ), Արփի լիճ, Թռչկանի ջրվեժ, Լմպատավանք, Երերույքի տաճար, Հառիճավանքը և այլն։

Русский

Достопримечательности

В регионе множество достопримечательностей, среди них: Монастырь Мармашен, Русская крепость Гюмри (Черная крепость), озеро Арпи, водопад Трчкани, Лмпатаванк, храм Ерерукки, Аричаванк и др.

English

Places of Interest

There are many places of interest in the region, including: Marmashen Monastery, Russian Fortress of Gyumri (Black Fortress), Lake Arpi, Trchkani Waterfall, Lmpatavank, Yereroukki Temple, Harichavank, etc.

Օգտակար հանածոներ

Օգտակար հանածոներ շատ կան օրինակ՝ տուֆը, բազալտը, կրաքարը և շատ այլ հանածոներ։

Русский

Полезные минералы

Здесь много полезных ископаемых, например, туф, базальт, известняк и многие другие минералы.

English

Useful minerals

There are many useful minerals here, such as tuff, basalt, limestone and many other minerals.

Յուրահատկությունները

Կամուրջ

Հետաքրքիր ավանդույթ են ունեցել կարմուրջ կառուցող վարպետները։ Կամուրջը պատրաստ լինելուց հետո նրանք էին առաջինը ֆայտոնով անցնում, իսկ կամուրջի տակ կանգնում էին նրանց ընտանիքի անդամները։

Արհեստ

Գյումրիում հայրերը իրենց արհեստը փոխանցում էին իրենց որդիներին, երբ լրանում էր նրանց տասներեք տարին։

Русский

Функции:

Мост

У мастеров, построивших мост, была интересная традиция. После того как мост был готов, они первыми переправились в карете, а под мостом стояли члены их семей.

ремесло

В Гюмри отцы передавали свое ремесло сыновьям, когда им исполнялось тринадцать лет.

English

Functions:

Bridge

The craftsmen who built the bridge had an interesting tradition. After the bridge was ready, they were the first to cross in a carriage, and their family members stood under the bridge.

Craft

In Gyumri, fathers passed on their craft to their sons when they turned thirteen.

Ազգային երգ ու պար

Շիրակի մարզում ինչպես Հայաստանի տարբեր մարզերում շատ է ազգային երգն ու պարը։ Կան բազմաթիվ պարերգեր, սիրերգեր, ծիսական երգեր, կատակերգեր։ Դրանք են՝  «Այ հավերը», «Քայլվածքդ կաքավի», «Հովն ընկավ», «Մեր, մի՛ մանա» և շատ ու շատ նմանատիպ ու հիանալի երգեր ու պարեր։

Русский

В Ширакском регионе, как и в других регионах Армении, много национальных песен и танцев. Есть много танцевальных песен, песен о любви, ритуальных песен, комедий.

English

In the Shirak region, as in other regions of Armenia, there are many national songs and dances. There are many dance songs, love songs, ritual songs, comedies.

Խոհանոց

Քյալլա

Շիրակի ավանդական ուտեստներից մեկը դա քյալլան է։ Պատրաստվում է ոչխարի կամ կովի գլխից, որը կախվում է թոնրի մեջ։ Համի յուրահատկությունը պայմանավորված է համեմունքներով և բանջարեղենով։

Պանրխաշ

Պանրխաշը պատրաստում են լավաշով, թել պանիրով, սոխառածով և եռացրած ջրով։ Վերցնում ենք խորը աման, ամանի չափով կտրատում ենք լավաշը շարում ամանի տակ, հետո լավաշը ծածկում ենք պանրի մանրացված (թել-թել) պանրի շերտով։ Կրկնում ենք այնքան մինչև ամանը լցվի։ Ավելացնում ենք սոխառած և եռացրած ջուր։

Փափկենի

Շիրակի մարզում հայտնի ուտեստներից շատերն են աղացած մսով պատրաստվում, ինչպես օրինակ՝ շիրակյան փափկենին, որը նույնպես շատ հագեցնող կերակուր է։ Ոչխարի աղացած մսին ավելացվում են սոխը, պղպեղը, դարչինն ու բրինձը։ Խառնուրդը բաժանվում է գնդիկների ու տապակվում յուղի մեջ։ Առանձին տապակվում է նաև կտրատված կարտոֆիլն ու մատուցվում արդեն պատրաստի մսի ու կանաչեղենի հետ։ 

Русский

Кухня

Кялла

Одним из традиционных блюд Ширака является кялла. Его изготавливают из головы овцы или коровы, которую подвешивают в тонир. Неповторимость вкуса обусловлена ​​специями и овощами.

Панрхаш

Панрхаш готовится из лаваша, сыра, отварного лука и кипяченой воды. Берем глубокую миску, разрезаем лаваш по размеру чаши, раскладываем под миской, затем покрываем лаваш слоем раздавленный сыра. Повторяем, пока чаша не заполнится. Добавьте лук и кипяченую воду.

Папкени

Многие известные блюда Ширакского регионе готовятся с мясным фаршем, например, ширакское , папкени которое также является очень сытным блюдом. В бараний фарш добавляют лук, перец, корицу и рис. Смесь делят на шарики и обжаривают на масле. Нарезанный картофель также обжаривают отдельно и подают к уже подготовленному мясу и овощам.

English

Kitchen

Kyalla

One of the traditional dishes of Shirak is kyalla. It is prepared from the head of a ram or a cow, which is hung in a tonir. The unique taste is achieved through spices and vegetables.

Panrkhash

Pannrkhash is prepared from lavash, cheese, boiled onions and boiled water. Take a deep bowl, cut the lavash to the size of the bowl, put it under the bowl, then cover the lavash with a layer of shredded cheese. Repeat until the bowl is full. Add onion and boiled water.

Papkeni

Many famous dishes of the Shirak region are prepared with minced meat, for exampleб papkeni, which is also a very satisfying dish. Onion, pepper, cinnamon and rice are added to the lamb mince. The mixture is divided into balls and fried in oil. Sliced ​​potatoes are also fried separately and served with the already prepared meat and vegetables.